donderdag 26 mei 2011

Aïda: een opera van de intimiteit

Voor het eerst in haar geschiedenis brengt de Vlaamse Opera het beroemdste meesterwerk van Verdi: Aida. Regisseur Peter Konwitschny focust zich op het politieke en psychologische drama tussen de protagonisten. Chef-dirigent Dmitri Jurowski zal laten horen dat hij ook in het Italiaanse genre meer dan thuis is. De Vlaamse Opera brengt maar liefst 14 voorstellingen, in een alternerende bezetting, om zoveel mogelijk mensen te kunnen laten genieten van deze populaire opera.

Egypte. In de oude faraostad Memphis is de spanning te snijden. Vijandig buurland Ethiopië is de grens overgestoken. De priesters trekken zich terug om de legeraanvoerder, die tegen de vijand zal ten strijde trekken, aan te duiden. Een naamloze koning ondergaat de gebeurtenissen. Hij geniet enkel protocollaire macht en is een speelbal in de handen van de machtige, meedogenloze clerus. In de privévertrekken van het paleis wordt een ander machtsspel gespeeld, even uitdagend, even dodelijk: het erotiserend spel tussen twee vrouwen en een man. Radamès, de net aangestelde legerleider en de Ethiopische slavin Aida houden van elkaar. Een verboden liefde maar ook een gevaarlijke liefde want de koningsdochter Amneris, waarvan Aida de dienares is, droomt eveneens van een leven aan de zijde van de jonge legergod. Een uiterst explosieve situatie. Liefde en jaloezie als inzet voor het uitvechten van de machtsconflicten en politieke vendetta’s. Twee vrouwen en een man in het niet te stoppen raderwerk van oorlog en passie.

Na zijn Parijse ervaringen met Don Carlos heeft Verdi geen zin om opnieuw aan zijn schrijftafel te zitten. Er is een waar overredingsoffensief nodig om Verdi uit zijn mokkend stilzwijgen te lokken. Het is een oud-leerling van de maestro en toenmalig muziekdirecteur van de nieuwe opera in Cairo, Emanuele Muzio, die de aanval inzet. Muzio organiseert een ontmoeting om de onderhandelingen over de nieuwe operacompositie op gang te trekken. Ondertussen vertrouwt de gerenommeerde Franse egyptoloog Auguste Mariette zijn synopsis voor een Egyptische opera toe aan Camille du Locle. Wil deze zo goed zijn over de tekst met Verdi te praten. Zoals steeds is het de kwaliteit van het libretto dat Verdi over de streep trekt. Hij zag er onmiddellijk de hand van een ervaren en getalenteerde theaterman in. Verdi aanvaardt op 2 juni 1870 de opdracht onder strikte voorwaarden en begint midden juli te componeren. Nooit hield Verdi de controle over een operaproject zo strak in handen en kon hij artistiek zo autonoom werken als bij het tot stand komen van Aida. Internationale conflicten gooien roet in het eten voor de productie in wereldpremière kan gaan. Einde zomer 1870 barst de Frans -Pruisische oorlog los. In september wordt Napoleon III in Sedan gevangen genomen. De Pruisen bezetten Parijs. Du Locle, samen met de decors en de kostuums voor de Aida productie van Cairo, zitten in de val. Een klein jaar later dan oorspronkelijk voorzien, op 24 december 1871, gaat Aida in de Egyptische hoofdstad in première voor de verzamelde internationale muziekpers. Het wordt een unaniem, groot succes.

In Aida kiest Verdi resoluut voor het individu. De rivaliserende machtblokken van kerk en staat worden vertolkt door indrukwekkende tempelrituelen en ronkende triomftochten. Deze monumentale orkest- en koormonolieten worden telkens verbrijzeld door pakkende intimiteit. Verdi schrijft intens dramatische kamermuziek voor zijn personages. Hun diepste emoties, crisissen en dromen krijgen gestalte in een fijnmazige partituur vol warme harmonie en een originele instrumentatie. Muziek die zich volledig op het wezenlijke van de emoties concentreert.

GIUSEPPE VERDI | AIDA

Muzikale leiding | DMITRI JUROWSKI
Regie | PETER KONWITSCHNY

Première Gent | 21 juni
Première Antwerpen | 1 jul

Geen opmerkingen: