Gent scoort hoog op creativiteit

De Stad Gent liet twee studies uitvoeren: een meting van de creatieve hartslag van Gent door de internationaal befaamde stedenconsulent Charles Landry (de ‘Creative City Index’) en een studie rond creatieve economie in de stad. Gent behaalt 64,41% op de Creative City Index, de hoogste score van alle tot dusver geanalyseerde steden, waaronder Bilbao (Spanje), Freiburg (Duitsland) en Oulu (Finland). Landry noemt Gent ‘a pocket sized metropolis’: een zeldzame combinatie van de intimiteit van een kleine stad en de openheid van een metropool. De resultaten van de tweede studie bevestigen de creativiteit binnen Gent: de Gentse creatieve industrie blijkt diverse, bloeiende subsectoren te huisvesten. In totaal telt Gent namelijk meer dan vijfhonderd creatieve en innovatieve bedrijven die samen meer dan zesduizend mensen tewerkstellen. Hoe dan ook, Gent moet nog meer inzetten op cross-sectoraal samenwerken en promotie. De resultaten van beide studies zijn een interessante voedingsbodem voor nieuwe acties en bevatten ook een reeks aanbevelingen voor de volgende legislatuur.

Creative City Index methodologie

In haar stadsmissie formuleert de Stad Gent de ambitie om tegen 2020 een ‘scheppende stad’ te zijn, ‘die door een doorgedreven bundeling van alle creatieve krachten een voortrekker wil zijn in de ontwikkeling van een duurzame, solidaire en open samenleving.’ Hoe goed is Gent al op weg om zo een scheppende stad te worden? Wat zijn zijn sterke punten en waar kan het (nog) beter? Wat denken insiders én outsiders over Gent? Hoe verhoudt Gent zich als creatieve stad tegenover vergelijkbare steden in Europa en de wereld? De Creative City Index is ontwikkeld door Charles Landry (°1948, www.charleslandry.com ), een expert in creativiteit en stedelijke ontwikkeling. Die index meet de creatieve hartslag van een stad in de meest ruime zin, gezien door de ogen van de ‘insider’ (bewoner, werknemer of –gever, student) en de ‘outsider’. De inwoner van een stad leeft en werkt in zijn stad, maar kan er ook te nauw bij betrokken zijn. De toeschouwer kent minder details, kijkt met een frisse blik en kan vergelijken met andere steden. De methodologie achter de Creative City Index omvat een zelf in te vullen vragenlijst, individuele interviews (tachtig in het geval van Gent), focusgroepen, presentaties en bezoeken aan (stadsvernieuwings)projecten.

Die creatieve screening omvat tien grote beleidsdomeinen. Naast elk thema staat de gemiddelde ‘insider’ of interne score (IS = 420 bevraagde Gentenaars) en de ‘outsider’ of externe score (ES = rating door Charles Landry en zijn assistent Jonathan Hyams).

1. Politiek en publiek kader: IS: 60,73% en ES: 70%
Een creatieve plek of stad heeft een politiek en publiek kader dat vastberadenheid en ethiek combineert met een verlangen om dingen gedaan te krijgen.

2. Karakter, diversiteit, vitaliteit: IS: 73,73% en ES: 65%
Een creatieve plek heeft een duidelijke identiteit die voortvloeit uit de dynamiek van zijn cultuur.

3. Openheid, tolerantie, toegankelijkheid: IS: 56,89% en ES: 60%
Een creatieve plek is open van geest en gastvrij. Het resultaat daarvan is dat heel wat mensen van diverse achtergronden er hun thuis van maken.

4. Ondernemerschap, onderzoek en innovatie: IS: 56,25% en ES: 61%
Een creatieve plek is er een waar ondernemers zich thuis voelen en waren ze erkend worden. Het is een plek waar een idee snel realiteit kan worden.

5. Strategisch leiderschap, buigzaamheid en visie: IS: 58,86% en ES: 71%
Een creatieve plek heeft veel leiders en veel niveaus van leiderschap. In elke sector zijn er dynamische en vooruitziende mensen die zorgen voor een sterke visievorming voor de plek

6. Talent en leren: IS: 66,59% en ES: 63%
Een creatieve plek schat leren en kennis naar waarde. Alle talenten worden gevoed, ondersteund, gepromoot, beloond en gevierd.

7. Communicatie, connectiviteit en netwerken: IS: 65,16% en ES: 61%
Een creatieve plek is 'connected', zowel intern als extern, zowel fysiek als virtueel.

8. Ruimte en inrichting van de ruimte: IS: 65,44% en ES: 76%
Een creatieve plek is net als andere plekken samengesteld uit harde en zachte elementen. Hier versmelten echter beide soorten elementen met elkaar en maakt de ene de andere sterker.

9. Leefbaarheid en welbevinden: IS: 70,92% en ES: 77%
Een creatieve plek biedt een uitzonderlijke levenskwaliteit. Mensen zijn over het algemeen gelukkig om er te leven en/of te werken

10. Professionalisme en effectiviteit: IS: 69,54% en ES: 65%
De creatieve plek functioneert vlot, dingen gebeuren en worden bereikt.

Gent is goed op weg om een scheppende stad te zijn

De conclusies van de creatieve screening zijn overwegend positief. Meer nog, Gent behaalt een algemene score van 64,41%, de hoogste score van alle steden die tot dusver werden geanalyseerd. De Creative City Index werd al toegepast in andere Europese steden, waaronder Bilbao (Spanje), Freiburg (Duitsland), Eindhoven (Nederland) en Oulu (Finland) en steden zoals Canberra en Perth (Australië). Op de beleidsdomeinen leefbaarheid, diversiteit en professionalisme scoort Gent (zichzelf) hoog. De uitdaging ligt evenwel in datzelfde kamp: Gent is een leefbare stad maar zit op een kritiek punt, een overgangsfase waarbij de enorme groei moet worden omgebogen naar iets constructiefs. Gent heeft niet de fysieke ruimte om te blijven groeien en de grond wordt alsmaar duurder. Hoe blijft het betaalbaar en creëert Gent toch nieuwe ‘ruimte’ voor creatieve ontwikkelingen?

De stadsvernieuwingsprojecten zijn in die zin een zegen. Daar kunnen mensen uit verschillende sectoren samenwerken: ruimtelijke planning, sociaal beleid, de culturele sector, technologie, het bedrijfsleven, de studenten én de overheid. Hoe gaat Gent om met dat nieuwe, horizontale werken? Hoe verandert de stadsorganisatie zélf van mentaliteit en gedrag? Gent moet verder evolueren van een industriële naar een kenniseconomie, van een ‘top-down’ beleid naar een ‘co-creatie’ businessmodel.

Landry geeft een aantal specifieke aanbevelingen mee, gaande van het meer inzetten van de kennis van bestaande bedrijven en universiteiten, over het verbinden van wetenschap en cultuur en het ondersteunen van creatieve ecologie (in stadsvernieuwingsprojecten), tot Gentse ‘conversation managers’ inschakelen om ‘Gent: zoveel stad’ internationaal op de kaart te zetten (‘Ghent, what a city!’). Gent moet één van de leiders worden van de ‘4th clean, lean, green industrial revolution’ (de 4de open, doelgerichte, groene industriële revolutie).

Studie Creatieve Economie
De Stad Gent is op Vlaams niveau een centrum voor creatieve economie.
Met de aanwezigheid van de universiteit en hogescholen in Gent, het culturele erfgoed en verschillende spraakmakende evenementen en festivals, weet men dat Gent goed in de markt ligt bij innovatieve en creatieve bedrijven. Tot nu toe ontbrak het Gent echter nog aan een duidelijk en eenvormig beeld over de samenstelling van zijn creatieve economie. Met deze onderzoeksopdracht wil de Stad Gent klaarheid schenken en een duidelijk zicht krijgen op de kracht en de positie van het aanwezige creatieve talent. Daarnaast wil de Stad Gent de specifieke noden van de sector kennen zodat de Stad Gent haar dienstverlening daarop kan afstemmen. Op die manier hoopt de Stad Gent dat de Gentse creatieve economie zich nog beter kan ontwikkelen.

Resultaten:
Creatieve spelers in Gent
De creatieve economie bestaat uit zes domeinen: ‘nieuwe media’, ‘audiovisuele kunst’, ‘cultuurgebonden activiteiten’, ‘publicatie en prints’, ‘creatieve diensten’ en ‘design, mode en diamant’. Op Vlaams niveau is Gent een biotoop voor creativiteit. In vergelijking met de andere Vlaamse centrumsteden is de sector zowel qua aantal bedrijven als qua werkgelegenheid sterk vertegenwoordigd. Zo zorgen Gent en Antwerpen samen voor bijna de helft van de welvaartscreatie binnen de creatieve economie. Gent telt meer dan vijfhonderd creatieve bedrijven die samen meer dan 6.000 mensen tewerkstellen. Daarnaast oefenen ongeveer 18% van de Gentse zelfstandigen ook een creatief beroep uit.


De creatieve sector is in Gent vrij divers. Wel is er op het vlak van werkgelegenheid een concentratie in de deelsector ‘nieuwe media’ met bedrijven als Netlog en TomTom en de deelsector ‘cultuurgebonden activiteiten’ met cultuurhuizen zoals Kunstencentrum Vooruit, NTGent maar ook Capitole. Samen zijn ze goed voor 65% van de creatieve tewerkstelling.

Verder valt een grote diversiteit van kleinschalige bedrijvigheid op. Weinig creatieve bedrijven hebben meer dan twintig werknemers in dienst. De Gentse creatieve industrie bestaat dus uit vele zelfstandigen en kleine organisaties. Bedrijven zoals In the Pocket en Netlash bewijzen echter dat Gent een goede voedingsbasis heeft om als kleine organisatie nationaal en internationaal uit te groeien tot een gerenommeerd bedrijf.

Sterktes en zwaktes voor de creatieve economie in Gent
Vanuit gesprekken met verschillende actoren uit de diverse deelgebieden van de creatieve economie kwam naar boven dat de aanwezigheid van de Universiteit Gent en de diverse hogescholen een echte motor van kennis en creativiteit zijn voor de stad. De 67.000 jonge, vaak creatieve studenten vormen een grote groep potentieel talent dat talrijke bedrijven aantrekt.

Daarnaast scoort de Stad Gent goed met haar beleid om allerlei culturele activiteiten en evenementen te ondersteunen. Sowieso is Gent met zijn vele cafeetjes en restaurants een aangename stad om in te wonen en te werken. Het stijgende belang dat gehecht wordt aan de ‘quality of life’ speelt dus zeker in het voordeel van Gent.

Het valt echter op dat er relatief weinig linken zijn tussen de creatieve industrieën onderling én met de andere economische sectoren. Daarnaast ontbreekt het momenteel nog aan voldoende kwaliteitsvolle en betaalbare bedrijfsruimte voor de creatieve bedrijfjes.


Betaalbare ruimte, promotie en netwerken
Het onderzoek toont aan dat Gent over heel wat troeven beschikt en voldoende potentieel heeft als toplocatie voor de creatieve industrieën. Toch kan Gent niet op zijn lauweren rusten. Als het een voortrekkersrol wil blijven spelen in Vlaanderen en zijn positie ook internationaal wil verstevigen, zal de Stad Gent extra moeten inzetten op het beschikbaar stellen van geschikte en betaalbare ruimte voor jonge, creatieve bedrijven.

Vanuit de gesprekken met verschillende actoren uit de creatieve sector kwam de vraag naar boven voor meer promotie. Daarnaast streeft men naar een ontmoetingsplaats waar creatieve ondernemers elkaar kunnen leren kennen. Een andere concrete vraag vanuit de sector is het invoeren van lespakketten rond ondernemerschap binnen de creatieve opleidingen. Op die manier worden jonge mensen warm gemaakt om een bedrijf op te richten en hebben ze de nodige kennis van bij de opstart.

Voeding voor nieuwe acties voor de nieuwe legislatuur
Binnenkort worden de resultaten van de studie rond creatieve economie voorgelegd aan de Gentse creatieve ondernemers. Samen met hen zal bekeken worden welke acties op korte of langere termijn uitgewerkt moeten worden opdat Gent zijn creatieve economische positie verder kan uitbouwen en verstevigen.

De resultaten van deze studie en die van de Creative City Index bevraging zullen voorgelegd worden aan het Gentse stadsbestuur ter inspiratie van het meerjarenplan in de nieuwe legislatuur. De resultatennota ‘Creative City Index Gent’ is integraal te vinden op de website www.gent.be>bestuur>Gent 2020>Creative Cities Index en de Studie Creatieve Economie op de website www.gent.be.