Gent krijgt culturele as dwars op Veldstraat

Weinig Gentenaars weten dat het beschermde monument Hotel Clemmen in de Gentse Veldstraat (beter gekend als het Museum Vander Haeghen) ook het Pakhuis Clemmen omvat. De twee miljoen euro kostende renovatie van dit pakhuis is de start van een cultuurcluster in de Veldstraat.

In 1772 diende Judocus Clemmen een aanvraag in voor een katoendrukkerij en pakhuis in de Veldstraat achteraan uitgevend op de Leie. Het ontwerp was van J.B. Simoens. Een betere ligging voor zijn zaak had Judocus Clemmen zich moeilijk kunnen voorstellen. De Veldstraat was ook toen een drukke handelsstraat aan de Leie, een ideale verbinding voor vrachtvervoer. In de 19e eeuw bewoonde de Gentse drukkersfamilie Vander Haeghen dit prachtige hotel. De laatste telg, Arnold Vander Haeghen schonk het huis Clemmen bij testament aan de Stad Gent. Voorwaarde van dit legaat was dat het gebouw zou opengesteld worden als museum. Sindsdien is het gebouw beter gekend onder de naam Museum Vander Haeghen. Dat er ook een Pakhuis bij hoort is bij de Gentenaar zo goed als onbekend. Het is één van de weinige 18e eeuwse industriële pakhuizen die in Gent nog bestaan.

Het Pakhuis werd jarenlang door het Departement Facility Management verhuurd als magazijn, maar zal na renovatie huisvesting bieden aan de Dienst Kunsten en Circa (Cultuurcentrum Gent). Het is meteen de aanleiding om een totaalconcept te ontwikkelen voor het hele complex. Dit is ook de ideale aanleiding om de functies van de verschillende diensten van het Departement Cultuur te clusteren. Zo worden ook de Dienst Monumentenzorg en Architectuur, aan de overzijde in het Hotel d’Hane-Steenhuyse, in die clustering betrokken. Zo kunnen de verschillende diensten zich samen als één culturele site profileren, met één centrale balie.

Gent werkt aan de ontwikkeling van een culturele wandelas tussen de Korte Meer en de Ajuinlei, dwars op de Veldstraat, via de doorritten van het Hotel d’Hane Steenhuyse en het Hotel Clemmen (Museum Vander Haeghen). De beide binnentuinen worden ontsloten en de waterkant, via een nieuw aan te leggen wandelbrug, wordt de Ajuinlei opgewaardeerd. De Hotels d’Hane-Steenhuyse en Clemmen zullen zo samen met het Pakhuis een culturele as vormen, dwars op de commerciële as van de Veldstraat.

Voor dit project werden een aantal eisen uitgeschreven onder de titel ‘Museum Vander Haeghen/Pakhuis Clemmen, een centrale plek voor cultuur’. De studieopdracht omvat de definitie, afbakening van de opdracht, kunstintegratie en bouwtechnische voorschriften vanuit Monumentenzorg. Het ontwerp zelf werd in een nauw overleg met Dienst Bouwprojecten, het Departement Facility Management, het Departement Cultuur, de Dienst Monumentenzorg en Architectuur en de adviserende diensten van de stad Gent opgemaakt. De ambitie beperkt zich niet tot culturele aspecten, maar situeert zich ook op het gebied van bouwkundige en facilitaire duurzaamheid. Het gebouw dient volledig te worden ontmanteld en wordt gerenoveerd met respect voor haar historische waarde. Dit impliceert dat de waardevolle elementen in ere worden hersteld (onder meer gevels, daken, houten buitenschrijnwerken, houten skelet- en spantstructuur, enz.).

De werken omvatten een integrale restauratie van het pakhuis met ondermeer afbraak- en ontmantelingswerken, riolerings- en ruwbouwwerken, dak- en timmerwerken, isolatie- en schrijnwerken, binneninrichting (afwerkingen, vaste meubilering, schilderwerken, enz.) en technieken allerhande (verwarming, luchtbehandeling, elektriciteit en lift). Het Pakhuis wordt beperkt uitgebreid naar de waterzijde met een bijkomend erkervolume. Hiermee wordt het dakvolume plaatselijk aangepast van een hellend dak naar een plat dak. Dit is noodzakelijk om een optimale toegang en optimaal gebruik te realiseren van het dakvolume. Waar mogelijk worden passieve maatregelen voorzien, zoals doorgedreven dakisolatie. Verder worden een energiezuinige verwarmingsinstallatie en geïsoleerde luchtgroepen, een gecontroleerde balansventilatie met warmterecuperatie en een warmtepomp met grondpijpen voorzien daarenboven wordt er ook rekening gehouden met energiezuinige verlichting. De integrale kostprijs bedraagt 2.096.671,51 euro.

Timing

De planning voorziet dat de werken tijdig klaar zullen zijn voor het festival Maeterlinck100, lopende van oktober 2011 tot voorjaar 2012, dat wordt georganiseerd naar aanleiding van de 100e verjaardag van de Nobelprijs literatuur toegekend aan de Gentse schrijver Maurice Maeterlinck. Zoals bekend herbergt het Museum Vander Haeghen het Kabinet Maeterlinck.