De haven van Gent doet al jaren zaken met Oekraïne. Nu gaat het Havenbedrijf nauw samenwerken met de Oekraïense haven van Mykolaiv aan de Zwarte Zee. Dinsdagavond 23 november werd deze samenwerking officieel bekendgemaakt tijdens een prinselijke missie in het Oekraïense Kiev in aanwezigheid van Prins Filip en Daan Schalck, CEO van het Havenbedrijf Gent. Deze samenwerking sluit aan bij het Strategisch Plan 2010-2020 dat het Havenbedrijf recent uittekende. De haven wil zich immers verder richten op de regio van de Zwarte Zee en onder meer investeren in bio-energie. Oekraïne is bovendien strategisch gelegen op het kruispunt van transportroutes richting Azië en Europa.De laatste 3 jaar boekte de haven van Gent met Oekraïne een goederenoverslag van ongeveer 650.000 ton per jaar. Het gaat hem vooral om minerale brandstoffen zoals antraciet en landbouwproducten zoals raapzaad. In de landenrangschikking van de Gentse haven neemt de Oekraïne de 15e plaats in. Mykolaiv ligt in het zuiden van de Oekraïne op een schiereiland aan de Zwarte Zee en telt meer dan een half miljoen inwoners. Het is een gekend administratief, industrieel, cultureel en wetenschappelijk centrum. Onder meer de scheepsbouw en de voedingsindustrie springen er in het oog. Als haven heeft het met de Oekraïne en zijn 50 miljoen inwoners een uitgestrekt achterland dat aansluit bij de buurlanden Rusland, Wit-Rusland, Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en Moldavië.
Dit bericht is goed nieuws voor de Gentse haven die recente economische crisis goed doorstaan heeft. Maar Gent moet dringend inpikken op de groeiende wereldeconomie om het oude overslagniveau weer te bereiken. En dat is zware opgave. Op alle fronten groeien zal voor Gent, evenmin als de overige Belgische havens, niet haalbaar zijn. Specialisatie is onvermijdelijk. Niet het vergroten van overslagvolumes, maar het creëren van toegevoegde waarde en werkgelegenheid staat voorop. Samen vertegenwoordigen de vier Vlaamse zeehavens een aandeel van 5% in de Belgische economie. Inclusief aanverwante bedrijvigheid zijn de havens goed voor een aandeel van ongeveer 10%. Alles bij elkaar bieden de Belgische havens werk aan 300.000 mensen, of 8% van de beroepsbevolking. Het belang van het havencluster mag niet onderschat worden, het is duidelijk dat deze economische pijler ook in de toekomst een belangrijke rol in de economische ontwikkeling zal vervullen. In dit verhaal is Gent goed voor 9% van de totale overslag die ruim 230 miljoen ton bedraagt. Dat volume weegt echter niet op tegen Antwerpen ( 68%) en Zeebrugge: 19% en snel groeiend.
Door de wereldwijde crisis, najaar 2008 en 2009, krom de Belgische economie met 3%, terwijl de internationale handel met zo’n 11% afnam. Dit werkte hard door in de overslag van de havens die gemiddeld 13% achteruit ging. Daarmee moesten ook het goederenvervoer (-7,5%) over de weg, spoorwegvervoerder NMBS (-34,1%) en de binnenvaart (-12,9%) een forse stap terug doen. Herstel van deze terugslag kost tijd. Vergeleken met buurlanden Nederland (-4%) en Duitsland (-5%) viel de economische terugslag (-3%) nog mee. Dit is vooral te verklaren doordat de bedrijfsinvesteringen van kleine en middelgrote bedrijven in België minder hard terugliepen. Aangezien bijna 60% van de export de buurlanden Duitsland, Frankrijk, Nederland of het Verenigd Koninkrijk als bestemming heeft, is de ontwikkeling van deze landen met name bepalend voor de vooruitzichten. Belgische exporteurs profiteren echter onvoldoende van de wereldwijde ontwikkeling van groeimarkten in vooral Azië en Midden- en Oost Europa. Toch zijn de groeicijfers niet negatief: de Belgische export profiteert wel degelijk van opkomende markten. India en China hebben met een gezamenlijk aandeel van 3,3% een flink hoger aandeel in de export dan bv. Nederland. Vooral de positie op de Indiase markt is in België groter. Buiten Azië zijn de nieuwe EU-landen als Polen, Tsjechië en Slowakijke Bulgarije en Roemenië belangrijke groeimarkten. De export naar deze landen groeide hier het afgelopen decennium zonder uitzondering 12% tot 16% per jaar. Hoewel de terugval in Oost-Europa als gevolg van de economische crisis ongekend hard was, blijft het groeipotentieel naar verwachting overeind. Het vooruitzicht is dat de koopkracht hier de komende decennia zal stijgen, wat de export een impuls zal geven. Daarnaast worden de vruchten geplukt van het vrije verkeer van goederen dat binnen de Europese Unie mogelijk is. Daarnaast laat de export naar Rusland, Oekraïne en Turkije sterke groeicijfers zien. Maar ook in de handel met Zuid-Amerika scoort de Gentse haven.
Hoe vertaalt deze situatie zich voor Gent? Als gevolg van de sterke terugval zal het nog wel even duren voor het oude overslagniveau weer is bereikt. Positief is dat de Gentse haven geen structureel verlies leed door vertrek of faillissement van havengebonden activiteiten. Als de haven het achterlandvervoer verder uitbouwt en het gebruik van biobrandstoffen doorzet, kan Gent een nieuwe pijler onder de haven creëren. De grote handicap van de Gentse haven is de inlandige ligging, die een extra vaartijd van twee uur met zich meebrengt. Daartegenover staat dan weer een strategische ligging dichtbij het achterland, de toegevoegde waarde van de locale industrie en het feit dat de haven over voldoende overslagcapaciteit beschikt. De nieuwe (nog te bouwen) zeesluis in Terneuzen is onontbeerlijk voor de ontsluiting van de Zeeuwse havens en de Gentse haven als knooppunt voor de doorvoer naar Frankrijk via de nieuwe Seine-Schelde verbinding . Ook het vergroten van de positie in het (short sea) vervoer op Rusland, Oekraïne, de Baltische staten en Scandinavië is een uitdaging waar dit contract op inspeelt.
Cijfers: Belgische zeehavens juni 2010
Guido Van Peeterssen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten