Gentse Rabotwijk krijgt eigen munt

De Gentse wijk Rabot-Blaisantvest krijgt als eerste wijk in Vlaanderen haar eigen munt. Naast de Euro kan je hier ook betalen met Torekes. Bewoners die zich inzetten en taken opnemen in de publieke ruimte voor een proper, groen, veilig en prettig Rabot ontvangen vanaf nu Torekes. Met die Torekes kunnen ze terecht bij een aantal lokale handelaars, naar de film, een aantal milieusparende materialen bekomen, een volkstuintje huren, de bus of tram op en zo meer. Het gaat om een proefproject, ondersteund door Vlaams minister Freya Van den Bossche, gecoördineerd door Netwerk Vlaanderen/MuntUit met de Stad Gent en Samenlevingsopbouw Gent als belangrijkste partners. Met dit experiment willen de initiatiefnemers onderzoeken wat de impact is van deze vorm van waarderen op de inzet van de wijkbewoners voor hun eigen buurt en het milieu.

Een Toreke is een ruileenheid is die naast het gangbare geld functioneert, waarmee je goederen of diensten kan ‘kopen’ buiten het normale geldcircuit om. Een complementaire munt verschilt van de euro doordat hij specifiek in een bepaald domein wordt ingezet. Bijvoorbeeld een munt gericht op cultuurverspreiding, op sociale zorg of op het milieu- en afvalbeleid. Of denk aan de getrouwheidspunten bij vliegtuigmaatschappijen of warenhuizen: de achterliggende reden is dat men mensen wil motiveren om een bepaald gedrag te vertonen. Bij getrouwheidspunten is dat klantenbinding en omzet verhogen. Eenzelfde methodiek kan echter toegepast worden om maatschappelijke winst te boeken. Het is een misvatting te denken dat inzet en creativiteit enkel te mobiliseren zijn met euro’s. Met dit systeem kan werk verzet worden dat geen plaats heeft in de openbare sector, de private sector of het vrijwilligerswerk. Of dit hier in Gent ook zal werken, willen de initiatiefnemers met dit proefproject onderzoeken.

In de wijk Rabot-Blaisantvest beweegt er heel wat. Er is een groot potentieel aan inzetbare mensen, er zijn heel wat lokale organisaties actief op verschillende domeinen en er liggen kansen om het sociaal kapitaal van de wijk verder aan te boren. De Torekes worden dan ook de eerste buurtmunt in Vlaanderen, gericht op het stimuleren van de lokale bewoners om mee zorg te dragen voor hun buurt en voor het milieu. Bewoners geven immers zelf aan dat properheid, groen, veiligheid en trots kunnen zijn op hun eigen wijk de zaken zijn die ze belangrijk vinden om aan te pakken. Het project neemt deze lokale noden en behoeften als uitgangspunt. Zet bloemen op je vensterbank en ontvang 10 Torekes. Of hou de omgeving netjes en ontvangt 250 Torekes per maand. Er zijn tientallen taken die anders nooit uitgevoerd worden, maar waar nu wel interesse voor is. Schepen Guy Reynebeau: “Netwerk Vlaanderen heeft samen met de Stad Gent, Samenlevingsopbouw Gent en de lokale buurtpartners een catalogus uitgewerkt. Die catalogus wordt vanaf maandag 4 oktober verspreid tijdens een rondgang door de wijk”. In die catalogus staan ook alle ‘cadeaus’ die mensen met Torekes kunnen verkrijgen. Met Torekes kunnen de wijkbewoners terecht bij een aantal lokale handelaars, naar de film, een aantal milieusparende materialen bekomen, een volkstuintje huren, de bus of tram op, enzovoort. Bij de deelnemende lokale handelaars is een Toreke tien eurocent waard of tien Torekes zijn gelijk aan een euro. Het systeem staat of valt met voldoende taken om de handen uit de mouwen te kunnen steken en voldoende cadeaus die je met Torekes kan verkrijgen. Vandaar dat de catalogus steeds openstaat voor verdere aanvullingen en ideeën vanuit de betrokkenen.

De Torekes zijn geen elektronisch beloningssysteem. De projectgroep brengt echte biljetten in omloop. Het lokale karakter van het project wordt versterkt door het ontwerp van het biljet door de Gentse kunstenaar Saar de Buysere. Op de biljetten van 1 Toreke staat een afbeelding van de woonblokken in het Rabot en op die van 10 Torekes de gashouders van Blaisantvest. De biljetten kunnen niet nagemaakt worden omdat ze uniek genummerd werden en een glinsterend veiligheidszegel bevatten dat niet te kopiëren is. Dit proefproject wordt wel gefinancierd met echte euro’s. Meerbepaald met 40.000 euro aan Vlaamse middelen van het Stadsvernieuwingsfonds voor het project ‘ Bruggen naar Rabot’. Dat geld gaat naar de uitbouw van buurtbeheersactiviteiten, het uitwerken van nieuwe acties en zoeken van nieuwe ‘cadeaus’ voor de Torekescatalogus, het beheren van het systeem, de communicatie in en buiten de wijk, het inzetten op interessante ‘cadeaus’ en beloningen, enz. Heel wat info is terug te vinden op de website www.torekes.be.

Guido Van Peeterssen