zaterdag 11 december 2010

Biodiversiteit raakt opgesloten in natuurgebieden

Naar aanleiding van het einde van het jaar van de biodiversiteit stelt Natuurpunt een stand van zaken op voor Vlaanderen. Via www.waarnemingen.be, de website voor natuurwaarnemingen, werden op 2,5 jaar tijd 2 miljoen waarnemingen verzameld. Een eerste analyse daarvan toont dat soorten meer en meer opgesloten geraken in natuurgebieden. Elders valt vooral de leegte op. De biodiversiteitscrisis is dramatisch: de laatste 50 jaar verdween de helft van al het leven om ons heen. Hot-spots van biodiversiteit zijn in Vlaanderen beperkt tot de  natuurgebieden. Met slechts 3,3% van het grondgebied zijn deze er echter ruim onvoldoende om de biodiversiteit te behouden.  Een voldoende groot netwerk van goed beheerde natuurgebieden moet de eerste pijler blijven vormen van het biodiversiteitsbeleid. Natuurpunt vraagt dan ook om sterker in te zetten op de uitbouw van het netwerk aan natuurgebieden.

De rest van Vlaanderen blijkt in vergelijking verontrustend leeg aan biodiversiteit. Het landbouwgebied scoort over de hele lijn zwak. Vooral percelen buiten landbouwgebruik (overhoekjes, wegbermen, zonevreemde bossen, …) hebben nog biodiversiteitswaarde, zij het beperkt. Het echte productiegebied (akker, weiland, boomgaard), samen de helft van Vlaanderen, is dramatisch ‘leeg’. Zelfs typische akkervogels zoals veldleeuwerik en kievit zijn er bijna volledig verdwenen. Het landbouwbeleid moet dan ook ernstig bijgestuurd worden om de natuur hier nog enige kans te geven - de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid is hiervoor cruciaal. Verstedelijkt gebied scoort licht beter dan landbouwgebied. Rode Lijstsoorten, zeldzame soorten en Europees belangrijke soorten doen het hier echter slecht. Minder gevoelige soorten zoals koolwitjes of huismussen doen het hier wel goed, en met 20% van de landoppervlakte liggen hier nog veel kansen. De natuurwaarde van productiebossen valt zwak uit. Er kan veel winst geboekt worden door deze om te vormen naar meer waardevolle bos- of natuurtypes, die duidelijk beter scoren.

Opmerkelijk is dat een aantal niet ontgonnen industriegebieden nog belangrijke natuurwaarden bevatten. Het is een grote uitdaging om hier bij de invulling van deze terreinen optimaal rekening mee te houden. Op de internationale Biodiversiteits-top in Nagoya in oktober werd beslist dat tegen 2020 17% van het land effectief beschermd en beheerd moet zijn. Alle landbouwgronden, bossen en visserijgebieden moeten tegen 2020 duurzaam beheerd worden, en de impact van vervuiling en vermesting op natuurlijke systemen beperkt. Deze doelstellingen kunnen in Vlaanderen onmogelijk gehaald worden zonder grote bijkomende inspanningen. http://waarnemingen.be, de website voor natuurwaarnemingen door vrijwilligers bevat op 2,5 jaar tijd meer dan 2 miljoen waarnemingen en is daarmee de grootste databank met recente informatie over biodiversiteit in Vlaanderen. Ze bevat informatie over voorkomen en verspreiding van meer dan 10.000 soorten. Deze kan worden gebruikt om de actuele verspreiding van soorten te kennen, voor monitoring, bv. van exoten en effecten van klimaatverandering, of om effecten van landgebruik op biodiversiteit na te gaan. Biodiversiteit is de afkorting van ‘biologische diversiteit’ en staat voor de enorme verscheidenheid aan levensvormen en ecosystemen op onze planeet.

Natuurpunt is de grootste natuurvereniging in Vlaanderen. Duizenden vrijwilligers en meer dan 300 professionele medewerkers werken voor de bescherming van belangrijke biotopen, soorten en landschappen. Om dit doel te bereiken beschermt de vereniging de resterende natuur in Vlaanderen door het aankopen en beheren van gebieden, het bestuderen en monitoren van soorten en biotopen, door educatie van het brede en meer gespecialiseerde publiek en door het lobbyen bij beleidsmakers. Op 1 december 2010 beheerde Natuurpunt een 500-tal natuurgebieden met een oppervlakte van 18.000 ha en telde het ledenbestand 87.000 families.

Geen opmerkingen: